Archiwum Narodowe w Krakowie

Projekt nowej siedziby Archiwum Narodowego to wizja współistnienia nowoczesnego i funkcjonalnego obiektu z wielowarstwowym kontekstem. Obiekt planuje się na obszarze układu urbanistycznego krakowskiego Kleparza, w sąsiedztwie zabytkowego cmentarza Rakowickiego, w otoczeniu historycznej zabudowy. W tym obszarze, zlokalizowany był również niegdyś bastion IV, ziemno-drewniana budowla stanowiąca część Twierdzy Kraków. Gmach zaprojektowano jako wolnostojącą, zwartą budowlę, składającą się z dwóch połączonych, lecz niezależnych technologicznie segmentów: administracyjno-biurowego oraz magazynowego. Koncepcja przewiduje również podziemną salę audiowizualną, czytelnię, pracownie konserwatorskie, dok dostawczy i przestrzenie związane z technologią dostaw i zabezpieczania archiwaliów, sale warsztatów i okresowych ekspozycji oraz parking podziemny. Ważnym zagadnieniem jest zintegrowanie różnych stref o różnych funkcjach i różnym poziomie dostępności w obrębie jednego kompleksu. Istotnym założeniem w kształtowaniu bryły jest minimalizacja powierzchni zabudowy oraz optymalizacja relacji powierzchni ścian zewnętrznych do opisanej nimi kubatury. Wpływa to korzystnie nie tylko na estetykę relacji nowej formy z historycznym krajobrazem, lecz także na korzystny bilans energetyczny obiektu. Zaproponowane  rozwiązania technologiczne wykorzystujące odnawialne źródła energii zapewniają niskie zapotrzebowanie na energię a zatem niskie koszty eksploatacji obiektu. Elewację budynku zaprojektowano z perforowanych płyt cortenu. Jego kolor, uzyskiwany w procesie utleniania wierzchniej warstwy będzie malowniczo harmonizował z ceglanym murem cmentarza oraz istniejącymi zabytkowymi obiektami. Warstwa tlenku żelaza stanowi naturalną ochronę dla blachy i zapewni jej trwałość. Efektowny proces kontrolowanego starzenia materii inspiruje refleksję nad historią i upływającym czasem. Swobodna, poligonalna forma obiektu powstała w reakcji z otoczeniem. Ściany budowli niejako zwracają się ku przylegającym przestrzeniom, przywołują skojarzenia z geometrią militarnych budowli. Zwarta, jednorodna bryła Archiwum Narodowego, wyrastająca spośród drzew staje się rzeźbą – monumentem pamięci, godnie współtworząc krajobraz zabytkowego otoczenia.

‍